Постојат 3 тестови на крвта кои секој треба да ги направи за да добие детален увид во своето кардиоваскуларно здравје и да ги идентификува потенцијалните проблеми и евентуално да спречи срцев удар.

Западниот начин на живот се карактеризира со „нездрави“ животни навики, меѓу кои неправилната исхрана и недостатокот на физичка активност се најважните фактори на ризик за развој на хронични незаразни болести.

Од сите хронични незаразни болести, кардиоваскуларните болести се најголемата причина за смртност и инвалидитет во светот.

Токму затоа мора да направиме се за навреме да ја идентификуваме популацијата во ризик и да ги ставиме под контрола сите фактори на ризик за развој на кардиоваскуларни заболувања и да го оптимизираме нивното долгорочно здравје.

За поголемиот дел од населението, лабораториските анализи на крвта се „нешто што го правиме при систематски преглед и ни покажува дали сме болни или не“.

Сепак, тестовите на крвта, со адекватна интерпретација на резултатите, ни даваат критични информации за здравствената состојба на една личност.

Но, уште поважно, за ризикот од иден развој на хронични болести.

Дополнително, тие ни даваат нутриционистите увид во статусот на микронутриенти на поединецот. Едноставно кажано, тие ни даваат увид дали имате или немате нутритивни дефицити.

Анализата на биомаркерите на крвта во моментов е најмалку користената алатка за постигнување оптимално здравје.

Не затоа што е лоша алатка, всушност, тоа е најточниот и најпрецизен тест што можеме да го направиме.

Проблемот е што се користи само за идентификација на болеста а не за превенција, т.е. постигнување на оптимално здравје.

Дополнителен проблем секако е фактот што при рутински контроли не се користат „најдобрите тестови“, поради што поголемиот дел од населението нема точен увид во својата здравствена состојба.

Во овој контекст, постојат 3 најважни крвни тестови кои секој треба да ги направи за да добие детален увид во своето кардиоваскуларно здравје и да ги идентификува потенцијалните проблеми.

Аполипопротеин Б (ApoB)
Досега, веројатно сте „зеле“ стандарден липиден панел кој вклучува вкупен холестерол, ХДЛ холестерол, ЛДЛ холестерол и триглицериди барем еднаш во животот.

Тие ни даваат одлични информации за ризикот од кардиоваскуларни заболувања, особено атеросклероза.

Холестеролот е клучен за животот, за нашите клеточни мембрани, создавање на различни хормони како тестостерон, производство на жолчка за правилно варење на мастите итн.

Но, кога нивото на холестеролот, особено ЛДЛ холестеролот е превисоко, тогаш тој може да се вметне во ѕидовите на нашите крвни садови и да доведе до формирање на наслаги (наслаги), а последователно и атеросклероза и срцев или мозочен удар.

Сепак, истата организација заклучи дека ApoB е попрецизен биомаркер за кардиоваскуларен ризик од вообичаениот липиден панел.

Холестеролот во крвта патува во „возила“ што ги нарекуваме липопротеини (ова се всушност HDL, LDL, IDL, VLDL, итн.). Липопротеините се поделени на две „семејства“: аполипопротеин А (ApoA) и аполипопротеин Б (ApoB).

Аполипопротеините се молекули кои на липопротеините им даваат структура, стабилност и растворливост и се одговорни за нивниот транспорт и метаболизам. АпоБ првенствено се наоѓа на површината на група липопротеини кои колоквијално ги нарекуваме „лош холестерол“ – LDL, VLDL, IDL.

АпоБ е подобар предиктор за атеросклеротични кардиоваскуларни заболувања од традиционалниот ЛДЛ холестерол од 2 причини:

Ја мери концентрацијата на липопротеините, т.е. број на липопротеински честички

Обезбедува проценка на концентрацијата на целото „ApoB семејство“ на атерогени липопротеини – не само LDL, туку и IDL и VLDL.

Мерењето на ApoB го дава збирот на сите атерогени липопротеини, што е попрецизен показател за моменталното кардиоваскуларно здравје и уште поважно, оптимално го проценува ризикот од идниот развој на болеста.

Липопротеин (а)
Липопротеинот (а) е, заедно со ApoB, најважниот биомаркер за ризик за развој на кардиоваскуларни заболувања. Поради тоа што не се проверува при рутински прегледи, повеќето луѓе никогаш не слушнале за Lp(a), а камоли да ја направат гореспоменатата анализа.

Липопротеинот (а) е особено корисен како долгорочен предиктор на ризикот од кардиоваскуларни болести.

Ако добиете покачени резултати на Lp(a), тоа значи дека имате 3-4 пати поголеми шанси да доживеете срцев удар, 3 пати поголема шанса за аортна стеноза и 1,5 пати поголема шанса да умрете од која било кардиоваскуларна причина.

Иако за жал не се проверува на рутински прегледи, добрата вест е дека повеќето клинички упатства препорачуваат Lp(a) тестирање еднаш во животот за да се утврди „генетски определениот“ ризик од кардиоваскуларни болести.

Нивото на Lp (а) е пред се условено од нашата генетика, а начинот на живот и исхрана имаат минимално влијание врз нив.

Ова на крајот значи дека ако имате покачени нивоа на Lp(a), мора да направите апсолутно сè што можете за да ги контролирате другите фактори на ризик за кардиоваскуларни болести.

Хомоцистеин
Хомоцистеинот е аминокиселина која природно е присутна во крвта, не е есенцијална и се произведува со нормален метаболизам, поточно со процесот на метилација.

Луѓето кои не консумираат доволно витамини од групата Б или имаат одредени генетски предиспозиции (MTHFR мутација) имаат зголемено ниво на хомоцистеин во крвта.

Витамините Б12, Б6 и фолатите (витамин Б9) го разградуваат хомоцистеинот и создаваат други молекули што му се потребни на вашето тело. Во овој контекст, високото ниво на хомоцистеин може директно да укаже на недостаток на овие витамини.

Без третман, зголемениот нов хомоцистеин го зголемува ризикот од деменција, кардиоваскуларни болести и мозочен удар.

Мета-анализа од 2022 година покажа дека на секое зголемување од 5 µmol/L на хомоцистеин, ризикот од срцев удар се зголемува за приближно 22%.

Горенаведената метаанализа заклучи дека хомоцистеинот е независен фактор на ризик за развој на кардиоваскуларни заболувања и дека ни овозможува навремено преземање превентивни мерки за нивно намалување.

Кога ќе ги поврзете гореспоменатите анализи, со адекватно толкување на добиените резултати и со следење на состојбата со текот на времето, ќе ги имате сите потребни податоци за да имате оптимален увид во вашето кардиоваскуларно здравје и доколку сте изложени на зголемен ризик, воведување на потребните корективни активности.