Постои прилично распространета легенда дека пиењето неколку чаши алкохол пред спиење ви помага да спиете подобро. Но, тоа не одговара на фактите: алкохолот може толку многу да го наруши сонот што човек може да се разболи од него. А за тоа не треба да пиете многу.

Од една страна, тоа е вистина: алкохолот дефинитивно може да ви помогне да заспиете. Во зависност од тоа колку чаши пиво, вино или ракија некој се обидел да го „испере“ стресот на крајот од работниот ден, првата половина од ноќта може да се чувствува како коматозна состојба.

Алкохолот влегува во крвта преку желудникот и има два начина: оди до црниот дроб и до мозокот. Во мозокот алкохолот најпрво предизвикува ослободување на серотонин и допамин – забележливи се чувствата на награда и релаксација.

Алкохолот има смирувачко дејство и поттикнува сон преку супстанции кои пренесуваат информации, таканаречени невротрансмитери.

Сепак, тој процес завршува по околу четири до пет часа. Од тој момент, спиеме значително полошо или дури се будиме и ноќта е целосно завршена. „Тоа е затоа што алкохолот се разложува на ацеталдехид во телото“, објаснува гастроентерологот и истражувач на алкохол Хелмут Сеиц.

Ацеталдехидот обезбедува ослободување на адреналин и хормонот на стрес кортизол во мозокот, вели Сеиц. „Сето тоа води до будење и честопати неможност да се вратиме на спиење потоа“.

Лошиот алкохол е уште полош за спиење
Без разлика дали се работи за вино, пиво или ракија – не е важно кој пијалок го пиеме навечер, алкохолот што го содржи ни го нарушува сонот. Меѓутоа, неквалитетните алкохолни пијалоци може да ги влошат работите. „Евтиното вино може да содржи адитиви како ароми, фузелово масла и алкохоли со долг ланец“, вели Сеиц. Ова може да предизвика гадење и главоболки и да го отежне следниот ден.

Дозата на алкохол е клучна
Но, дури и најквалитетниот и најчист алкохолен пијалок се претвора во отровен ацеталдехид во телото. Последователниот наплив на адреналин и кортизол не мора да нè разбуди, но ги нарушува таканаречените РЕМ фази на спиење. До кој степен – помалку зависи од квалитетот на алкохолот, а повеќе од неговата количина. „Колку е поголема дозата на алкохол, толку е поголемо нарушувањето на фазата на РЕМ спиењето во втората половина од ноќта“, објаснува Хенрик Остер, професор по невробиологија на Универзитетот во Либек. Како по правило, квалитетот на спиењето значително се влошува од околу 0,2 до 0,3 промили, вели Остер.

Кога ќе се достигнат овие нивоа на алкохол во крвта зависи од различни фактори: пол, големина и тежина на телото, празен или полн стомак или дали се земаат некакви лекови. Сепак, генерално е точно: 0,2 промили се постигнува брзо, обично две чаши вино се доволни.

РЕМ спиењето за физичко и ментално здравје
Фазите на РЕМ спиење (фази на спиење со брзо движење на очите) се сметаат за активни фази на спиење. Ние сонуваме и ги движиме не само очите, туку и целото тело. Како и зошто сонуваме останува нерешена научна мистерија.

Но, она што е сигурно е дека фазите на РЕМ спиењето се клучни за нашето физичко и ментално здравје. За бебињата, РЕМ спиењето сочинува голем дел од спиењето – што е важно за развојот на мозокот на малечкото. Во текот на овие фази, други делови од мозокот се активираат отколку кога сме будни.

Илустрација
„Алкохолот го потиснува РЕМ спиењето“, вели Остер. Луѓето чиј РЕМ сон е редовно нарушен, имаат потешкотии со концентрацијата и проблеми со меморијата. Според студија од 2020 година, нарушениот РЕМ сон е исто така поврзан со повисока стапка на смртност.

Според Сеиц, истражувач на алкохол, спиењето е првото нешто што значително се подобрува кога некој ќе се откаже од алкохолот. Станувате поопуштени, поурамнотежени и поспособни да се носите со денот. И тоа ќе ви се допадне“, пишува ДВ.