Гласачите ширум Турција утрово гласаат на еден од најкритичните изборни процеси во земјата во последните децении. Долгогодишниот претседател Реџеп Таип Ердоган се соочува со противкандидатот Кемал Киличдароглу, кој е на чело на широка коалиција од опозициски партии. Ердоган е соочен со најголем предизвик од кога било досега. Аналитичарите не исклучуваат изборен пораз за турскиот популистички лидер. Денеска се одржуваат претседателски и парламентарни избори во земјата.
Ердоган ја води земјата две децении. Многумина го оценуваат како најуспешниот турски политичар во период од повеќе од половина век, но тој веќе одамна го носи и атрибутот на автократ чии политики се далеку од демократските стандарди и почитувањето на човековите права и слободи.
Исто така, на негова адреса се упатуваат и жестоки критики за економските политики кои ги погодија турските домаќинства, како и бавните санации на последиците од катастрофалните земјотреси во февруари во кои загинаа повеќе од 50.000 луѓе. Катастрофата ги откри тешките пропусти на владата на Ердоган во спасувањето, но и во спроведувањето на градежните стандарди. И самиот Ердоган призна дека спасувачките операции беа задоцнети, што имаше фатални последици.
Изборната трка започна со кампањи од двете страни пред повеќе од една година. Главното предизборно ветување на опозиционерот Киличдароглу е дека ќе ја поведе Турција во нова ера со тоа што ќе ја врати демократијата во земјата. Според опозицијата, Ердоган спроведува долгогодишна репресија во земјата и ја оддалечува од Западот. Киличдароглу ветува дека ќе ги обнови блиските врски на Турција со Западот.
Опозицијата го обвинува Ердоган и за лоши економски политики и дека е директно одговорен за падот на вредноста на турската валута и воопшто, животниот стандард на просечните турски семејства. Ердоган го сметаат за одговорен за голем број финансиски скандали и за долгогодишна одбрана на богатите и моќните, на сметка на сѐ посиромашните.
Ердоган во својата кампања ги нагласуваше сите мегапроекти во текот на неговото владеење, голем број инфраструктурни проекти, вклучувајќи мостови и аеродроми. Еден од аргументите со кои тој се обидува да го привлече мнозинството гласови од 61-милионското турско гласачко тело, е и подемот на воената индустрија и извозот на оружје.
Сепак, трагичните последици од катастрофалните земјотреси во Турција и задоцнетата реакција од власта, го направија своето. Ердоган беше во турнеја низ погодените подрачја, се извинуваше, бараше прошка и ветуваше брза и квалитетна обнова, обидувајќи се да се прикаже во благо и покајничко светло пред турската јавност.
Сепак, како што се приближуваше изборното финале кое се одигрува денеска, реториката на Ердоган стануваше сѐ поостра. Тој жестоко го напаѓа Киличдароглу и опозицијата што стои зад него, не штедејќи зборови на обвинување дека нив ги поддржуваат „терористи“, а во други јавни настапи ги обвинува за продавање на турските национални интереси на Западот.
Ердоган отиде многу далеку во својата вербална пресметка со опозицијата, па на само еден ден пред изборите, вчера, ги обвини САД за мешање во турските избори.
„Бајден даде инструкции – ‘Треба да го урнеме Ердоган’. Утре гласачките кутии ќе му дадат одговор и на Бајден“, рече Ердоган за време на говорот во Истанбул, ден пред изборите.
Од глобалниот интерес што го предизвикуваат денешните избори во Турција посебно се издвојува Германија, како и поголем дел од Африка. Според истражувањето на институтот YouGov, дури 70% од испитаниците во Германија би сакале да го видат Ердоган поразен. Од друга страна, Ердоган ужива голема поддршка кај 1,5 милиони германски Турци кои имаат право на глас на овие избори. Во секој случај, официјален Берлин, Вашингтон и Париз не ја кријат надежта дека ќе му го видат грбот на Ердоган по изборите што се одржуваат денеска.
Под раководството на Ердоган, Турција со години е присутна во Африка, континент со неизмерни природни ресурси, истовремено и континент со неизмерна сиромаштија и децениски крвави конфликти. Администрацијата на Ердоган ја поведе Турција во голем број воени мисии на тој континент. Турција изгради воени бази во Сомалија, Тунис и Мароко. Турската армија беше вклучена во мировните напори во Либија, и во областа Тигре во Етиопија, обучи 20.000 војници во Сомалија и изгради исламски училишта во Сенегал. Истовремено турските компании влегоа со огромни инвестиции и во африканското земјоделство и индустрија.
Во избирачкиот список се запишани 60,9 милиони гласачи во Турција, а 3,2 милиони во дијаспората. Од 64-те милиони гласачи, повеќе од шест пет милиони гласачи денеска за првпат ќе гласаат и кои не знаат за поинаква власт од онаа на Ердоган. Датумот на одржување на изборите во Турција, 14 мај, е наследство од првите демократски избори одржани во Турција во 1950 година.
Џ. Дерала
извор
