Американецот Нуриел Рубини, еден од најпознатите економисти на денешницата, во опширно интервју зборуваше за мегазаканите кои ја загрозуваат нашата иднина.

Рубини ја предвиде финансиската криза во 2008 година, а неговите песимистички предвидувања му го донесоа прекарот (Доктор пропаст) „Доктор Дум“ , но тој повеќе би сакал да го нарекуваат доктор реалист.

Тој појасни дека заканите за кои пишувал во новата книга се реални.

– Шеесетите и седумдесетите ги поминав во Италија. Тогаш немаше загриженост за нуклеарните закани, никој не ги спомна климатските промени и глобалната пандемија. Не се зборуваше дека роботите ни ги преземаат работните места, живеевме во стабилни демократии, дури и да не беа совршени. Јавниот долг не беше висок, немавме стареење на населението. Тоа е светот во кој пораснав. Денеска морам да се грижам за сето тоа – објасни тој во интервју за „Шпигл“.

Тој раскажа како неодамна во Вашингтон, на состанокот на ММФ, економскиот историчар Нил Фергусон коментирал дека ќе имаме среќа ако не зафати криза како онаа во 70-тите, без војна како 40-тите. На истиот состанок советниците за национална безбедност изразија загриженост за вмешаноста на НАТО во војната меѓу Русија и Украина.

– Само што прочитав утрово дека администрацијата на Бајден очекува Кина наскоро да го нападне Тајван. Да бидам искрен, Третата светска војна всушност веќе започна, секако во Украина и во интернет просторот – тврди Рубини.

Во разговорот тој изразил став дека политичарите прво треба да се грижат за војната во Украина, па дури потоа да ја решат кризата во Иран, Израел или Кина. Во исто време, тие би морале да размислуваат за инфлација и рецесија, односно стагфлација.

– Еврозоната е веќе во рецесија и мислам дека ќе биде долго и грдо. Во Велика Британија е уште полошо – тврди тој.

Зборувајќи за пандемијата, тој напомена дека ситуацијата е под контрола, но наскоро би можеле да се појават нови варијанти на ковид-19. Тој вели дека климатските промени се „катастрофа што се движи бавно што се забрзува“. За секоја од 10-те закани што ги опишува во својата книга, рече тој, може да претстави десет примери што се случуваат токму сега, а не во далечна иднина.

Потоа зборуваше за заканата од климатските промени со неколку примери.

– Летово имаше суша во сите делови на светот, вклучително и во САД. Во близина на Лас Вегас, сушата беше толку силна што телата на мафијаши од 50-тите беа пронајдени во исушените езера. Во Калифорнија, земјоделците ги продаваат своите права за вода затоа што е попрофитабилно од одгледување било што. Во Флорида, повеќе не можете да осигурате куќа на брегот. Половина од Американците ќе мора да се преселат на Среден Запад или Канада. Тоа е наука, а не шпекулации – рече тој.

Втората закана што ја опишува во својата книга се однесува на односот меѓу САД и Европа. Тој тврди дека Америка би можела да изврши притисок врз Европа да ги ограничи економските односи со Кина бидејќи не сака да го загрози американското воено присуство на континентот. Тој тврди дека такво сценарио веќе се игра.

– САД донесоа нови прописи со кои се забранува извоз на полупроводници во кинески компании за вештачка интелигенција (ВИ), воена употреба или квантно пресметување. Европејците сакаат да продолжат да прават бизнис со САД и Кина, но тоа нема да биде можно поради прашањата за националната безбедност. Трговија, финансии, технологија, Интернет: сè ќе биде поделено на два дела – тврдеше тој.

Американскиот економист коментира дека Германија направила голема грешка бидејќи многу се потпирала на енергијата од Русија.

На прашањето да ја спореди кризата од 70-тите години на минатиот век, кога и светот доживуваше енергетска криза, висока инфлација и стагфлација, со денешната ситуација, тој рече дека денес е многу потешко.

– Во тоа време немавме толку јавен и приватен долг како денес. Доколку централните банки ги зголемат каматните стапки во борбата против инфлацијата, тоа ќе доведе до банкрот на многу „зомби“ компании, секна банки и владини институции. Покрај тоа, нафтената криза беше предизвикана од многу повеќе геополитички шокови отколку тогаш. Замислете ги само последиците од кинескиот напад на Тајван, кој произведува 50 отсто од сите полупроводници во светот, од кои 80 отсто се со врвен квалитет. Тоа би бил глобален шок. Денес многу повеќе зависиме од полупроводници отколку од нафта – предупреди Рубини.

Во својата книга тој ги опишува климатските промени како најголемата мегазакана.

– Мора да се грижиме за се во исто време, бидејќи сите овие мегазакани се меѓусебно поврзани. Еден пример: во моментов не постои начин значително да се намалат емисиите на CO2 без економски колапс. Иако во 2020 година ја имавме најлошата рецесија во последните 60 години, емисиите на стакленички гасови се намалија за само 9 проценти. Од друга страна, без силен економски развој нема да можеме да го решиме проблемот со долгот. Затоа, мора да најдеме други начини да растеме без емисии на стакленички гасови – рече тој.

Тој изрази загриженост за опстанокот на демократијата против авторитарните системи како Русија или Кина. Тој потсети дека демократиите се кревки кога се случуваат големи шокови во светот, додавајќи дека секогаш постои мачо човек кој вели дека ќе ја „спаси земјата“, а потоа ги обвинува странците.

Тој тврди дека Владимир Путин го направил токму тоа со Украина.

„Ердоган би можел да го направи ова со Грција следната година, би можел да се обиде да создаде криза бидејќи во спротивно му се заканува пораз на изборите. Доколку Доналд Трамп повторно се кандидира и ги загуби изборите, тој овојпат би можел отворено да ги покани своите поддржувачи да го нападнат Капитол Можеме да бидеме сведоци на насилство и вистинска граѓанска војна во САД. Ситуацијата во Германија изгледа релативно добра. Но, не знаеме што ќе се случи ако економијата почне да слабее и луѓето гласаат за десницата, рече тој.

На крајот од разговорот со Шпигел, Нуриел Рубини го претстави можното сценарио во случај на нуклеарна војна.

„За време на пандемијата, не побегнав во Хемптонс или Мајами како многу други. Останав овде, бев сведок на демонстрациите на Black Lives Matter, доброволно им помагав на бездомниците. Секојдневно бев сведок на очајот на многу пријатели уметници кои ги загубија своите работни места и можеа Не плаќам кирија. Ќе останам во Њујорк дури и ако го погоди ураган што може да доведе до насилство и хаос. Мораме да се соочиме со светот како што е. Дури и ако има нуклеарна војна. Затоа што првата бомба би паднала на Њујорк, а следнната на Москва, предупреди тој.