Има три работи кои би можеле да доминираат во наредните месеци: енергетската криза во Европа, падот на вредноста на различни видови средства и низата банкротства во земјите во развој и натамошниот колапс на берзите. Инфлацијата ќе остане важна тема, но во овој момент е многу тешко да се предвиди насоката и силата на трендот, пишува Jutarnji.hr.

Членките на ЕУ, кои се познати по подобро планирање и подобра подготовка, веќе ја препознаа енергетската криза како актуелен национален проблем бр. 1.

Откако Русија драстично го намали снабдувањето со енергија минатиот месец, во Германија се појави ситуација слична на онаа предизвикана од шокот на цената на нафтата во 1973 година, но сега прашањето е покомплексно. Германците ја рационализираат топлата вода, заштедуваат на загревање на надворешните базени, го намалуваат бројот на светилки за јавно осветлување, министрите препорачуваат пократки тушеви… Во градот Диполдисвалде, во близина на чешката граница, граѓаните можат да користат топла вода за туширање помеѓу 4-8 наутро и 11-1 навечер. Vonovia – најголемата компанија за изнајмување станови и куќи во Германија – најавува дека ќе го ограничи греењето ноќе на 17 степени Целзиусови.

Претседателот на германската асоцијација на градови ги повикува градските администрации да го исклучат јавното осветлување во текот на ноќта, како и да ги исклучат семафорите, да запрат топла вода во јавните згради, музеите и спортските центри, да престанат да ги осветлуваат историските објекти и туристичките атракции, да ја зголемат температура на клима уредите и сл.

Во областа Лан-Дил веќе нема топла вода во училиштата и 60 гимназии. Дизелдорф целосно го затвори базенскиот комплекс Munster-Therme. Подобра е ситуацијата во Берлин, каде што „штотуку“ ги исклучија термостатите во базените. Граѓаните масовно купуваат печки на дрва или ги реставрираат старите. Експлодираше продажбата на огревно дрво, пелети и јаглен.

Со оглед на тоа што најголемите деловни медиуми се фокусираат најмногу на економските и финансиските проблеми на западните демократии, драмата уште повеќе се развива на т.н. пазари во развој. Либан и Шри Ланка веќе престанаа да ги плаќаат обврските кон националните сопственици на обврзници.

Се проценува дека околу четвртина илјади милијарди долгови на земјите во развој се со висок ризик и многу е веројатно дека голем број земји ќе банкротираат поради зголемените трошоци за рефинансирање на долгот. Според Bloomberg Economics, постојат големи шанси за неисполнување на обврските во Египет, Тунис, Пакистан, Гана, Ел Салвадор…Вкупно 19 нации, каде што живеат повеќе од 900 милиони луѓе, се во одредена состојба на финансиски стрес што ќе резултира со огромен застол или целосен престанок на плаќање на обврските кон меѓународните инвеститори, а во поголем дел тие сигурно ќе ја изгубат способноста за плаќање на долговите. Севкупно, една петтина (околу 17 проценти) од вкупните долгови на пазарот во развој од 1,4 трилиони долари е изложена на ризик. Финансиската криза на пазарите во развој ќе има негативно влијание врз финансиските перформанси на западните земји. Во секој случај ќе се продлабочат стандардните обврски на голем број земји во развој, економската и социјалната состојба на нивните домаќинства и бизниси. Околу четвртина од обврзниците на земјите во развој, кои вообичаено носат приноси од над 10 отсто, сега се соочуваат со неисполнување на обврските, а вкупната вредност на агрегатниот суверен индекс на Блумберг USD потона за 20 отсто од почетокот на годината, што е повеќе од целата загуба во кризната 2008 година.

Логично е да се очекува продолжување на падот на вредностите на западните берзи, иако овде проценките се разликуваат. Додека Волстрит оптимистички сè уште колективно очекува раст на заработката од 10 проценти во S&P, извештајот на Belkin, на пример, предвидува колапс од -48 проценти, како во 2009 година.

Заработката од капиталот ќе падне поради: трошоците за деглобализација, процесот на декарбонизација, крајот на 40-годишниот пазар на бик поттикнат од ниските каматни стапки, продолжувањето на војната во Украина, рецесијата на западните пазари, потезите на централните банки насочени кон запирање на инфлацијата, процесот на синдикатизација, забавување на потрошувачката, пукање на меури во други видови средства… Еден од важните негативни фактори е очекуваното пензионирање на 22 милиони американски бејби бумери.